Ömer Arısoy: İstanbul’da birinci kez bu büyüklükte mozaik çıkacak

25 yıl boyunca Zeytinburnu Belediyesi Başkanlık binası olarak kullanılan tarihi yapı, 18. yüzyılda Osmanlı Devri’nde yapılıp Sultan İkinci Mahmud periyodunda Cebehane Hastanesi, 1847 yılındaysa Halil Paşa tarafından askeri hastane olarak tahsis edildi. Cumhuriyet devrinde de yurt ve tanzim satış deposu olarak hizmet veren bina, 1984 yılında Zeytinburnu Belediyesi’nin hizmet binası olarak kullanılmaya başlandı. Tarihi yapının onarım çalışmaları sırasında, altında M.S. 2. yüzyıla ilişkin mozaik yer döşemesi bulundu. Geçen sene Mayıs ayında, mozaiğin tarafından yola çıkılarak hafriyatlar bina dışına da taşındı. Hafriyatlarda, binanın otopark alanında mozaiğin devamı bulundu. Hala ne kadar büyüklükte olduğu belirlenemeyen ve tamamına ulaşılamayan mozaiğin ucunun bulunması için çalışmalara devam ediliyor. Öte yandan hafriyatlar ile birlikte mozaiğe, daha evvel İSKİ tarafından yapılan kanalizasyon çalışmaları sırasında ziyan verildiği ortaya çıktı.

“MOZAİK M.S. 2. YÜZYIL ROMA DEVRİNE AİT”

Merkezinde dalga ve örgü motifi bordürlü bir daire içine yerleştirilmiş sekiz köşeli ana motif bulunan çok renkli mozaiğin, arkeoloji uzmanları tarafından yapılan birinci incelemelere nazaran M.S. 2. yüzyıl Roma periyoduna ilişkin olduğu biliniyor. 25 yıl boyunca Zeytinburnu Belediyesi’nin hizmet binası olarak kullanılan ve altından mozaik çıkan yapının tarihiyle ilgili Zeytinburnu Belediye Lideri Ömer Arısoy, “Bu bina 18. yüzyılın sonlarında askeri hastane olarak yapılmış. Bir müddet askeri hastane olarak kullanıldıktan sonra, Cumhuriyet devrinden çabucak evvel askeri hastane işlevinden vazgeçilmiş. Sonra askerlik şubesi olarak, daha sonra yurt olarak kullanılmış. Cumhuriyet devrinin başlarında tanzim satış deposu olarak da kullanılmış. 1984’ten itibaren de Zeytinburnu Belediye Başkanlığı olarak kullanıldı” sözlerini kullandı.

“KAZI YAPTIK VE DIŞARIDA DA MOZAİK ÇIKTI”

Tarihi yapının 2014 yılında onarıma girmesinin akabinde binanın altında birinci mozaiğin bulunduğunu söyleyen Arısoy, “Bu onarım sırasında, artık içinde bulunduğumuz odanın altında teşhire açık olan kısımda mozaik bulundu. Bu mozaiğin arkeoloji uzmanlarının birinci incelemelerine nazaran M.S. 2. yüzyıla, Roma Devrine ilişkin olduğu belirlendi. Şu mozaiklerin tarafından, dışarıda mozaiklerin devam etme ihtimalinin güçlü olduğu kanaatine vardık. İstanbul Arkeoloji Müdürlüğü’nün kontrolünde geçen sene Mayıs ayında bir deneme hafriyatı yaptırdık. Sahiden deneme hafriyatında mozaik çıkınca süratle, dışarıda gördüğünüz konstrüksiyonu yapıp hafriyat yaptık ve dışarıda da mozaik çıktı. Burada bir mozaik vardı lakin daha geniş bir mozaiğin çıkmasından çok sevinçliyiz. İnşallah bu vesileyle İstanbul, yeni bir mozaik müzesi kazanacak” diye konuştu.

“DIŞARIDA ÇIKAN MOZAİK, DAHA EVVEL OTOPARK OLARAK KULLANILAN BİR YER”

Kazılara devam edeceklerini belirten Arısoy, “Yukarıdaki hami süreksiz konstrüksiyon yapıyı genişleterek gittiği yere kadar gitmek niyetindeyiz. Şu anda dışarıda çıkan mozaik, daha evvel otopark olarak kullanılan bir yer. Bu kazıyı sürdüreceğiz, biz de nereye kadar gideceğini merak ediyoruz. Aslında bu kazıların en temel sorunu ortaya çıkardığınız mozaiği müdafaanız. Üzerindeki konstrüksiyonun gördüğünüz üzere dayanağı olamayan bir geniş açıklığa muhtaçlığı var. Artık Arkeoloji Müdürlüğü’nün kontrolünde bir kalem daha genişletip kazacağız. Ondan sonra birlikte izleyeceğiz ancak korumak sorunu kıymetli. Güneşe, yağmura, o denli bir şey öngörmüyoruz ancak güvenlik bakımından önlem almak lazım. Otopark geniş lakin bakalım mozaik nereye kadar gidecek. Burasının Arkeoloji uzmanlarının sözüne nazaran bir sivil yapının tabanı olduğunu düşünüyoruz” formunda konuştu.

Geçmişte yapılan su ve kanalizasyon tesisinden ötürü mozaikte deformasyon olduğunu söyleyen Ömer Arısoy, “İstanbul’da mozaik aslında var lakin benim bildiğim kadarıyla bu büyüklükte herhalde birinci kez çıkacak, o denli görünüyor. Çıkan mozaikte de bir deformasyon var. Maalesef yıllar evvel yapılmış bir imalat diyelim. Hangi periyotta yapıldığını doğrusu bilmiyoruz. Yerden 1 buçuk metre altta çıkıyor. Bütün bunlara süreç olarak bakmak lazım, muhtemelen fark edilmediğini düşünüyorum” sözlerini kullandı.

“İKİNCİ ETAP HAFRİYATA BAŞLAYACAĞIZ”

Önceliğin mozaiğin nereye kadar gittiğini bulmak olduğu söyleyen Arısoy, “Şu anda ziyarete açık olan kısımda 2014’ün sonlarına gerçek onarım başladı, 2015’in başlarında fark edildi. Buranın hazır hale getirilmesi için mevcut mozaiğin laboratuvar uzmanlarının öncülüğünde korunması gerekiyordu. Biz geçen sene 9 Nisan’da devraldık, Mayıs’ta deneme hafriyatını yaptık. Artık oradaki hami konstrüksiyonu geliştirip, büyütüp ikinci etap hafriyata başlayacağız. Birlikte göreceğiz, mozaiğin bittiği yerde bu sefer dönüp hem muhafazaya hem de teşhire dönük projelerimizi hazırlayacağız ancak evvel mozaiğin nereye kadar gittiğini görmemiz lazım” dedi.