Bir Akdeniz düşü: Kalkan

Fethiye ile Kaş ortasındaki Kalkan’a Antalya tarafından gidiyorsanız, o virajlı yolların hiç bitmeyeceğini düşünürsünüz. Meğer yokuşlar inilip çıkıldıkça bir anda karşınızda bitiveren deniz, size unutulmaz bir görünüm sunuyor. Birinci bakışta bile bu güzellikle büyülenip daha merkeze gelmeden araçtan inip kıyıya hakikat uzanabilirsiniz. Hacılar Yolu ismi verilen bölgede heyeti antik bir yerleşimin sayfiyesi olan Kalkan’ı, Toroslar’ın yüksek tepeleri çevreliyor. Bir vakitler küçük bir balıkçı yoğunken 1980’lerin başında, bilhassa İngilizler ve bohem turistler tarafından keşfedilmiş. Lakin hiçbir vakit Bodrum ve Çeşme üzere organize bir turizm merkezi olmak istememiş. Butik ve sakin bir turizmi hedeflemiş. Meis Adası mimarisinin izlerini taşıyan iki katlı taş konutları, yamaca tırmanan yolları, dünya hoşu begonvilleri, her türlü incik boncuğun satıldığı çarşısı, şirin yat limanıyla Kalkan, yarımadaya gömülmüş bir hazine sandığını anımsatıyor.

Asırlık cumbalı konutlar

Antalya’ya 210, Dalaman’a 130 kilometre uzaklıktaki Kalkan’da, denize açılan sokak ve geçitler iklim koşulları göz önüne alınarak oluşturulmuş. Birinci bakışta beyaz küp şekerleri anımsatan meskenler, meltem esintilerinden istifade edecek halde kurulmuş. Balkonlar, avlular, çiçekli taraçalar serin ve ferah yerlere konumlanmış. Kalkan mimarisinin en dekoratif ögesi çiçekler. Yani begonviller, zakkumlar ve mis kokulu yaseminler… Kıyıya yanlışsız taraça taraça inen çarşının minyatür bir sinema setinden farkı yok. Mavi pervazlı dükkânların birçok, asırlık cumbalı meskenlerin giriş katında. Vitrinlerde, raflarda renk ve çeşit bol: Antikalar, gümüş takılar, cam nesneler, deri işleri ve doğal ki tarçınlı lokma tatlısı…

Gezginlerin uğrak noktası

İsmini mürekkepbalığından aldığı rivayet edilen Kalkan, geçmişte Strabon ve Evliya Çelebi üzere seyyahların da ilgisine mazhar olmuş. Piri Reis, ‘Kitab-ı Bahriye’ isimli yapıtında Kalkan’daki tatlı su kaynağının, bu köyün temel direği olduğundan kelam etmiş. Azra Erhat’a nazaran Kalkan’da antikçağda yerleşim yokmuş. Zira burası Patara, Ksanthos ve Letoon üzere Likya kentlerinin yanında bir sayfiye yeri olarak kalmış. 19’uncu yüzyılda kıymetli bir liman yerleşimine dönüşen Kalkan, İstanbul-İskenderun gemisinin de duraklarından biriymiş. Ticaret toplumsal hayatı da hareketlendirmiş.

Papyonlu ve fötr şapkalı erkeklerle şık giysili bayanlar ışıl ışıl aydınlatılan sokaklarda gezinirmiş. Birinci belediyesi 1928’de kurulan Kalkan’da deniz, turkuvazla lacivert karışımı bir renk. Doruktan aşağıya kadar bir tuvale aktarılmış üzere duran su, o kadar berrak ki titreşimlerin aksını bile izleyebiliyorsunuz. Dalgaların kıyıya yayılan ritmik melodisiyse kulakların pasını siliyor. Kıyı, balıkçı teknelerinin, mavi seyahat guletlerinin ve yatların park alanı olduğu için yalnızca muhakkak yerlerden denize girilebiliyor. Dünyanın en hoş 10 plajı ortasında gösterilen Kaputaş Plajı da Kalkan’ın çabucak yanıbaşında. Patara’da at safari, Eşen Çayı’nda kano ve Kalkan açıklarında su sporları bölgenin konuklarına sunduğu imkanlardan kimileri. Dahası, rüzgâra karşı korunaklı olan Kalkan’da kışın bile ısı çok düşmediği için, deniz mevsimi uzun sürüyor.

Günün ışıkları Kalkan’ın hoşluğundan elini eteğini çekerken, yerini yeni bir seyir keyfine bırakıyor. Yörenin yıldızlara yakınlığı, turistik bir pazarlama değil. Bu Heredot tarafından da söylenmiş. Asırlar evvel bu gerçeği keşfeden ünlü tarihçi, “Kalkan, yıldızların dünyaya en yakın göründüğü yerdir” diye tarihe not düşmüş. Yıldızlar, tarih, tabiat ve efsanenin birleştiği Kalkan’a lirik bir masal havası veriyor.

Ay ve yıldızları izliyorlar

Bölgenin sunduğu bu ayrıcalığın farkına varan oteller, konukları için ay takvimleri bile hazırlamış. Bugün burada ay ve yıldızların hareketlerini izlemek başlı başına bir cümbüş. Hem de tabiatın kucağında… Kimi vakit, etraf kızıl bir aydınlığa boyanırken, dolunay o denli süratli çıkıp kayboluyor ki takip edemiyor insan. Bazen de koyun suları üzerinde titreşen yakamozlar ve karanlıklardan çıkagelen balıkçı motorlarının ateş böceğini andıran ışıkları…

Bu hoşluk anlatılmaz, yaşamak lazım. Kalkanlılara nazaran ay, koyun üzerinde yükselip ışığı denize vurunca dünyanın en hoş görünümü oluşuyor. SİT alanı ilan edilen bölgedeki eski konutların birçok restore edilmiş. Eski Kalkan’da balık deposu, zeytinyağı ve sabun fabrikası olarak kullanılan pek çok yapı, bugün turizme hizmet ediyor. Limandaki Yalıboyu Mahallesi ise Antalya’nın batısındaki en kaliteli balık restoranlarının evsahibi.

Toros köyü Bezirgân

Kalkan’ın konuklarına sunduğu bir öbür sürprizse Toros yaylaları… Denizden yaklaşık bin metre yükseklikteki Bezirgân, sokakları zakkumlarla süslü, yemyeşil ve serin bir köy. Yörüklerin tarihi göç yolu üzerindeki köyün etrafı, Likya Yolu’nun antik kalıntılarıyla dolu. Eski yayla konutları, butik pansiyonlara çevrilmiş. Köyde, at ve eşek çeşidi da yapılıyor. Çeşitlerden sonra çıtlık denilen geniş gövdeli, yaşlı ağaçların altına kurulan yer sofralarında köy yemekleri yeniyor. Bezirgân Köyü’nden dolmuşa binerek, Gömbe Yaylası’na çıkabilir, buradan Uçarsu Yaylası’na yürüyerek ulaşabilirsiniz. Kalkan, nitekim de insanı uğurlarken bile yine davet eden yerlerden.