‘Özgürlük en büyük zenginlik’

Denizde bayan olmaz’ klişesine inat Türkiye’nin denizlerinde pek çok ticari ve özel tekne bayan kaptanlara ilişkin artık. Bu kaptanlardan biri de 1996 doğumlu deniz âşığı bir genç bayan olan Beyza Kestaneci… Kuşadası’nda aldığı yelkenli eğitimiyle başlayan denizcilik kıssası, Goca Gız ismini verdiği teknesinde devam ediyor şimdilerde. Türkiye’de klasik turizm anlayışını değiştirerek daha tabiat dostu ve minimal hale getirmek isteyen Kestaneci’yle deniz aşkını ve erkek hâkim bir kesimde bayan olmanın avantajlarını konuştuk.

Nasıl başladı kaptanlık maceranız?

Kuşadası Yelken ve İhtisas Kulübü’ne girdiğimde 8 yaşındaydım. Optimist denilen küçük yelkenlilerle denize çıktık ve bu noktadan sonra hayatım değişti. 17 yıldır de devam ediyor.

Bir işe girmeyi, yerleşik hayata geçmeyi düşünmediniz mi?

Hacettepe Üniversitesi Dilbilim Kısmı mezunuyum. Üniversitede de denizcilik dersleri aldım ve Hacettepe Yelken Kulübü ile yarışlara katıldım. Hayallerim Ankara’daki yerleşik bir hayattan çok uzaktı. Yelkencilik benim için spor kolu olduğu kadar bir hayat üslubuydu zira yaklaşık 15 yıldır ailece kullandığımız bir teknemiz vardı.

Teknenizin ismi Goca Gız. Onun kıssası nedir?

Ailemin teknesiydi. Ticari tekneye çevirdim. Başladığımda 21 yaşındaydım. Gayem; yerli turizm anlayışını değiştirmek ve geliştirmekti aslında. İki tişört bir şortla, çıplak ayakla, domates-peynir yiyerek minimalistliğin ve özgürlüğün en büyük zenginlik olduğunu hissettirmekti.

Bayan kaptanlar artıyor

‘Denizde bayan olmaz’ klişesinin sizi üzdüğü, yıprattığı durumlar oldu mu, yoksa tersine daha mı güçlendirdi?

Bunu bir kıstas olarak kabul etmedim hiç. Ancak doğal ki insanların bana bunu hissettirdiği oldu. Birinci başlarda üzülüyordum doğal ki. Bilhassa bakım ve tamirat vakitlerinde beni pek dikkate almıyorlardı. Bir de yanaşma-ayrılma sırasında dümende bir bayan görünce usturmaçaları (teknelerin birbirine çarpmasını önleyen yastıklar) iki katına çıkaranlar oluyordu. Lakin alıştım. Bayan kaptanlar olarak sayımız gitgide artıyor, bu da olağanlaşmaya yol açıyor. Bu işin cinsiyetle hiçbir alakası yok.

Karaya uzun müddet ayak basmadığınız periyotlar oluyor. Nasıl bir his uzun müddet denizde olmak?

Denizde olmayı sözlerle tanım etmek çok sıkıntı benim için. Şubattan kasıma kadar aralıksız teknedeyim. Geri kalan aylardaysa bazen karada bazen denizdeyim. Denizde yaşamak için tabiata büsbütün ahenk sağlamanız ve hürmet duymanız gerekiyor. Siz ne kadar plan yaparsanız yapın, motorlarınız ne kadar güçlü olursa olsun, son kelam doğanındır her vakit. Denizdeyken vaktin akışı büsbütün değişiyor. Dışarıdaki hayatın aslında nasıl bir kısırdöngü olduğunu anlıyorsunuz. Ancak her şey her vakit güllük gülistanlık değil natürel ki. Sizi zorlayan durumlar da oluyor, uzun seyirler çok gerilimli geçebiliyor. Toplumsallaşmaya gereksiniminiz oluyor. Konfor arayışınız oluyor. Birtakım şeyleri dengelemek gerekiyor.

“Kesinlikle gitmelisiniz” dediğiniz koylar var mı?

Ben işimden ötürü çoklukla Hisarönü Körfezi’nde ve Göcek’teyim. Güney kıyılarımızdaki koylar hakikaten birbirinden hoş lakin benim favorim Gökova Körfezi. Zira hâlâ çok bakir, fazla tesis yok. Mavi ve yeşilin birbirine karıştığı en hoş yer. Löngöz, Küfre, Küçük Çatı, Büyük Çatı, Okluk… Saymakla bitmez. Sadun Boro’nun Okluk Koyu’na yaptırdığı denizkızı heykelinde yazan kelamları Gökova’yı çok hoş tanım etmiş aslında: “Bu denizkızı, düşlerini süsleyen cennete erişebilmek için birçok engin denizler, ufuklar aştı… Kıtalar, adalar, koylar dolaştı… Ta ki Gökova’ya ulaşana kadar.” İsmi bile olmayan koy…

Gezerken keşfettiğiniz, gizli kalmış özel noktalar oldu mu?

Maalesef yalnızca benim bildiğim bir yer olduğunu zannetmiyorum. Bilhassa pandemiyle birlikte son devirde Güney koylarındaki yoğunluk epeyce arttı. Ancak çok sevdiğim iki koydan bahsedebilirim. Bunlardan birincisi Dilek Boğazı’ndan geçen bir rota çizecekler için Samos Adası’ndaki Posidonio Koyu. Kristal üzere bir suyu var, alargada (koyun ortasına demir atılarak) kalınıyor. Koyda yerlilerin yazlık meskenleri, bir kilise ve bir balık lokantası var. Haftada bir gün, adanın öteki tarafındaki Pythagorion kentinden Yannis ismindeki bir kaptan, teknesine aldığı turistlerle bu restorana geliyor ve canlı müzikli yemekte danslı gösterisini gerçekleştiriyor. Yolunuzun üzerindeyse kesinlikle uğrayın ve bu tecrübesi yaşayın derim. İkincisi, yanlışsız ismini bir türlü öğrenemediğim bir koy. Farklı kaynaklarda farklı isimleri var. En hoşu tanım etmek. Bu koy Göcek Körfezi’nde Domuz Adası ile Tersane Adası ortasında kalıyor. Domuz Adası tarafında, Hacıdede Deresi Koyu’nu geçince çabucak sancakta. Burası Göcek’te şayet gereğince şanslıysanız tek başınıza geceleyebileceğiniz bir koy. Küçücük, kıyıda terk edilmiş bir konut var. Birçok kıssasını okudum ancak doğruluğundan emin olmadığım için paylaşamıyorum. Körfezde Göcek’e en uzak koy olduğu için yıldızları neredeyse tek tek sayabileceğiniz, ürkütücü bir sessizliğe ve masmavi, tertemiz bir denize sahip. Burayı da listenize kesinlikle ekleyin.

Kışın denizde olduğunuzda neler yapıyorsunuz?

Kışları Kuşadası’nda yaşıyorum ve Goca Gız da burada kışlıyor. Hasebiyle kışın da bol bol denize çıkıyoruz. Yakın vakitte kış eğitim programı da açacağız.

Kaptanlık dışında neler yaparsınız?

Denizde değilsem muhtemelen dağdayımdır. Söke’de bir köy konutumuz var ve burada zeytincilikle uğraşıyoruz. Deniz dönemi kapandıktan çabucak sonra hasat başlıyor, zeytinyağı üretiyoruz. Hasat bitti, ağaçlarımıza bakalım, bahçemizle ilgilenelim derken tekrar yaz geliyor ve dönem başlıyor. Yani anlayacağınız ben pek kent hayatı yaşamıyorum.

Bir de YouTube kanalınız var…

Evet, geçen şubatta Goca Gız isimli You- Tube kanalımı açtım. Biraz zaten gelişti. Düzgün ki de gelişmiş. Bu kanalda yaz boyunca tekne ve denizcilik yaşantımı paylaştım, bu hayatı hiç bilmeyen izleyiciler için kısa kısa, dilim döndüğünce bilgiler vermeye çalıştım.

BİRİNCİ ‘FİLOTİLLA’ YILBAŞINDA

“Hedefim Goca Gız başta olmak üzere bir filo kurmak ve birkaç tekneyle birlikte tıpkı anda seyirler yapmak. Buna ‘filotilla’ deniyor. Birinci filotilla tecrübemizi yılbaşında gerçekleştireceğiz. 11 tekne Göcek koylarında yılbaşını kutlayacağız. İleride filonun tüm kaptanlarının bayan olmasını hedefliyorum. Dünya tipi da en büyük hayalim. Bunu bir rotadan çok, tek taraflı bilet olarak görüyorum.”